نخستین ابررایانه اگزاسکیل اروپا فعال شد
به گزارش گروه آینده پژوهی پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ایران، در ژوئن ۲۰۲۵، نخستین ابررایانه اگزاسکیل اروپا با نام JUPITER رسماً به فهرست TOP500 پیوست و در رتبه چهارم جهان قرار گرفت. این ابررایانه عظیم مستقر در مرکز محاسباتی Jülich آلمان، توانایی انجام بیش از یک کوینتیلیون (10^18) محاسبه در ثانیه را داراست.
ساختار سخت‌افزاری
- ۵۹۰۰ نود شتاب‌دهنده مجهز به ۲۴۰۰۰ چیپ Grace-Hopper انویدیا
- ۱۳۰۰ نود خوشه‌ای با پردازنده‌های Rhea1
- اتصال با شبکه فوق‌سریع InfiniBand NDR
کاربردهای کلیدی
1. شبیه‌سازی سیستم‌های اقلیمی و اتمسفری در پروژه‌های «دوقلوی دیجیتال زمین» (Destination Earth)
2. تحلیل همرفت (convection) و آشوب در دمای جو، خورشید و سایر پدیده‌های غیرخطی توسط تیم TU Ilmenau
3. پردازش داده‌های فیزیک، انرژی، داروسازی، و دینامیک سیالات با دقت زیر ۷۰۰ متر
نکته کلیدی
JUPITER صرفاً نماد قدرت محاسباتی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده بلوغ اروپا در زیرساخت محاسباتی با عملکرد بالا (HPC) و اولویت‌گذاری امنیت انرژی و پایداری محیط‌زیستی است.
مصرف انرژی
JUPITER با گردش آب رودخانه Rur برای خنک‌سازی و بازگرداندن گرمای اتلافی به سیستم گرمایشی دانشگاه، بهینه‌ترین ابررایانه در میان پنج سیستم برتر جهان از نظر بهره‌وری انرژی است (بیش از ۶۰ میلیارد FLOP در هر وات).
JUPITER فقط یک رتبه نیست، بلکه پلتفرمی راهبردی برای آینده‌ای است که در آن اقلیم شبیه‌سازی‌شده با دقت بالا در تصمیم‌سازی کلان نقشی اساسی خواهد داشت. همچنین، ابررایانه‌ها زیرساخت ضروری توسعه AGI، زیست‌محیط، و شبیه‌سازی‌های سیستمی خواهند شد و امنیت محاسباتی و استقلال فناورانه به موضوعی ژئوپلیتیکی تبدیل می‌شود.