نقش پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال در «شخصیت‌مند‌سازی» هوش مصنوعی
به گزارش پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ایران، در زیست‌بوم نوآوری قرن بیست‌ویکم، فناوری صرفاً یک ابزار خنثی نیست، بلکه حامل معنا، هویت و حتی شخصیت است. آنچه هوش مصنوعی را به پدیده‌ای تحول‌آفرین تبدیل می‌کند، تنها توان محاسباتی یا خودیادگیری آن نیست؛ بلکه روایتی است که پیرامون آن شکل می‌گیرد، تصویری که جامعه از آن در ذهن می‌سازد، و نقش فرهنگی به آن نسبت داده می‌شود.
«فناوری با چهره» یعنی هوش مصنوعی نه در قالب مجموعه‌ای از الگوریتم‌ها، بلکه همچون یک کنشگر اجتماعی با ویژگی‌های اخلاقی، عاطفی و هویتی درک شود. اینجاست که نقش پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال به‌عنوان نهاد آینده‌نگر، فرهنگ‌ساز و معناپرداز برجسته می‌شود.
برای دستیابی به فناوری «شخصیت‌مند»، نخست باید ادراک فرهنگی و ناخودآگاه جمعی جامعه نسبت به فناوری‌های نوین شناسایی شود. آیا هوش مصنوعی در ذهن ایرانیان، یک ناجی آینده‌ساز است یا تهدیدی بی‌چهره؟ آیا مردم آن را همچون «پیر دانای مهربان» می‌پندارند یا چون «سایه‌ای خطرناک» که به حریم انسان‌ها نفوذ می‌کند؟ پاسخ به این پرسش‌ها پایه‌گذار طراحی روایت‌هایی است که می‌تواند پذیرش اجتماعی و جهت‌گیری اخلاقی فناوری را در مسیر توسعه شکل دهد.
در گام بعد، پردیس باید به جایگاه یک طراح فرهنگی ارتقا یابد؛ نهادی که با پیوند دادن علوم سخت و علوم انسانی، شخصیت‌های بومی و معنادار برای فناوری خلق می‌کند. طراحی دستیارهای هوشمند با چهره و صدای بومی، شخصیت‌پردازی ربات‌ها برای آموزش یا سلامت، و ساخت روایات بصری و داستانی پیرامون نقش AI در جامعه، نمونه‌هایی از این حرکت است. در این فرآیند، مهندسان، روان‌شناسان، هنرمندان و متخصصان طراحی تجربه کاربر باید هم‌افزا عمل کنند تا فناوری نه‌تنها کارآمد، بلکه «معنادار» و «آشنا» گردد.
در نهایت، باید این «شخصیت‌مندی» فناوری در بسترهای واقعی پیاده‌سازی شود. در نظام آموزش و پرورش، در خدمات دیجیتال شهری، در پلتفرم‌های دولتی و در سیاست‌گذاری‌های نوآوری. پردیس می‌تواند پیشگام تدوین چارچوب‌هایی برای حکمرانی روایت فناوری باشد؛ جایی که به‌جای واگذاری بی‌چون‌وچرا به ابزارهای بیرونی، فناوری در چهارچوبی فرهنگی، اخلاقی و آینده‌نگر طراحی و پرورش یابد.
امروز، پرسش کلیدی دیگر آن نیست که چه فناوری‌هایی در راه‌اند، بلکه این است که چه چهره‌ای از فناوری را می‌خواهیم در آینده ببینیم؟ اگر قرار است هوش مصنوعی عضوی از زیست‌جهان اجتماعی ما شود، باید چهره‌ای داشته باشد که برای ما آشنا، قابل اعتماد و ریشه‌دار در فرهنگ بومی باشد. این می‌تواند، بخشی از رسالت پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ایران باشد؛ معماری آینده‌ای که فناوری در آن، نه بیگانه‌ای سرد، بلکه همراهی آگاه و انسانی باشد.