چگونه پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ایران می‌تواند در مسیر تقطیر دانش حوزه‌های نوظهور ایفای نقش کند؟
به گزارش گروه آینده پژوهی پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ایران، پردیس‌های تخصصی، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال، از ظرفیت بی‌بدیلی برای ایفای نقش کانونی در فرآیند تقطیر دانش در فناوری‌های نوظهور برخوردارند. نقش این پردیس‌ها، صرفاً محدود به توسعه فناوری یا تربیت نیروی انسانی نیست، بلکه باید به‌مثابه زیرساختی شناختی-سازمانی برای انباشت، پالایش، و انتقال معنادار تجربه‌ها و معرفت‌های فناورانه تلقی شود. این نقش‌آفرینی، به‌ویژه در شرایطی که شکاف دانشی میان مرزهای پژوهش و تصمیم‌سازی عمیق است، می‌تواند پُل اتصال علم، سیاست و جامعه باشد.
پردیس می‌تواند به‌عنوان بستر شکل‌گیری واحدهای تخصصی تقطیر دانش بین‌رشته‌ای عمل کند؛ واحدهایی که مأموریت‌شان نه تولید دانش خام، بلکه استخراج بینش از تجربه‌ها، شکست‌ها، موفقیت‌ها و داده‌های پراکنده در پروژه‌هاست. این واحدها می‌توانند با استفاده از ابزارهای تحلیلی مبتنی بر یادگیری ماشین، مدل‌های زبانی، مصاحبه‌های ساخت‌یافته با خبرگان، و روایت‌پردازی فناورانه، بانک دانشی پویا و قابل استفاده مجدد برای زیست‌بوم هوش مصنوعی ایران خلق کنند.
پردیس می‌تواند نقشی فعال در توسعه چارچوب‌های حکمرانی داده و اخلاق تقطیر دانش ایفا نماید. از آنجا که بسیاری از داده‌ها و تجربیات در پروژه‌های حساس فناوری‌های نوظهور ماهیتی محرمانه یا راهبردی دارند، وجود مکانیسم‌های اعتماد، رمزگذاری دانش، کنترل سطح دسترسی و اخلاق‌مداری در انتقال تجربه، از اهمیت حیاتی برخوردار است. پردیس هوش مصنوعی می‌تواند با مشارکت دانشگاه‌ها، نهادهای حاکمیتی و مراکز پژوهشی، الگوهایی برای «تقطیر امن، اخلاقی و راهبردی دانش» طراحی و بومی‌سازی کند.
پردیس می‌تواند محیطی مناسب برای آموزش آینده‌پژوهانه بر پایه تجربه‌های تقطیرشده فراهم آورد. در این راستا، طراحی کارگاه‌های مبتنی بر «مطالعه موردی روایی»، توسعه سناریوهای آموزشی حاصل از شکست‌های گذشته، یا ساخت شبیه‌سازهای تصمیم‌گیری در پروژه‌های AI/QC می‌تواند باعث ارتقاء سریع‌تر توانمندی بازیگران جوان‌تر، به‌ویژه در استارتاپ‌ها و مراکز نوآوری شود.
در نهایت، پردیس‌های نوآوری باید مسئولیت خود را نه‌تنها در قبال تولید فناوری، بلکه در قبال ایجاد حافظه تاریخی-فناورانه برای کشور به رسمیت بشناسند. حافظه‌ای که در آن، مسیرهای طی‌شده، آزمون‌ها، گلوگاه‌ها و درس‌آموخته‌ها، نه فراموش شوند و نه به شکل خام منتقل شوند؛ بلکه پالایش‌شده، بومی‌شده و آماده تصمیم‌سازی راهبردی شوند. چنین نقشی است که می‌تواند پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال را به یک «نهاد آینده‌ساز» واقعی در سپهر فناوری ایران بدل سازد.