قدرت شکاف کوانتومی عامل تشدید شکاف دیجیتالی
به گزارش پردیس هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال ایران، با پیشرفت فناوری‌های کوانتومی، ظهور آن‌ها خطر تشدید نابرابری‌های جهانی را با ایجاد یک «شکاف کوانتومی» به همراه دارد که شکاف دیجیتال موجود را بازتاب داده و تقویت می‌کند.
در حالی که شکاف دیجیتال به دسترسی نابرابر به فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) اشاره دارد، شکاف کوانتومی به نابرابری‌ها در دسترسی به فناوری‌های کوانتومی مربوط می‌شود که نوید پیشرفت‌های انقلابی در محاسبات، حسگری و ارتباطات را می‌دهند.
اگر این موضوع مورد توجه قرار نگیرد، شکاف کوانتومی می‌تواند بسیاری از کشورها (به‌ویژه در نیم‌کره جنوبی زمین) را از مزایای انقلاب کوانتومی محروم کند و حاشیه‌نشینی اقتصادی و فناوری را عمیق‌تر کند.
تعریف شکاف‌ها
شکاف دیجیتال در دسترسی محدود به اینترنت، زیرساخت‌های دیجیتال ناکافی و شکاف در سواد دیجیتال، به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد و مناطق روستایی، نمود پیدا می‌کند. به عنوان مثال تا سال ۲۰۲۳، حدود یک‌سوم جمعیت جهان (تقریباً ۲.۶ میلیارد نفر) همچنان آفلاین هستند که اکثریت آن‌ها در قسمت جنوبی کره زمین ساکن‌اند.
شکاف کوانتومی، یک پدیده‌ای نوظهور است که از هزینه بالا، پیچیدگی و دسترسی محدود به فناوری‌های کوانتومی نشات گرفته می‌شود. تنها تعداد معدودی از کشورها (عمدتاً در نیم‌کره شمالی زمین) در حال حاضر در تحقیق و توسعه (R&D) کوانتومی پیشرو هستند و شرکت‌های خصوصی و دولت‌های ایالات متحده، چین و اروپا این حوزه را تحت سلطه دارند.
همگرایی شکاف‌های دیجیتال و کوانتومی تهدیدی برای گسترش نابرابری‌های جهانی است. کشورهایی که از پیشرفت‌های کوانتومی محروم شوند، ممکن است از کاربردهایی مانند ارتباطات فوق‌امن، هوش مصنوعی پیشرفته و حسگری دقیق برای کشاورزی و مراقبت‌های بهداشتی بی بهره بمانند. دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باید سیاست‌هایی را دنبال کنند که دسترسی به فناوری‌های کوانتومی را دموکراتیک کنند.
این سیاست‌ها شامل سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های تحقیقاتی کوانتومی با دسترسی آزاد، تقویت همکاری‌های بین‌المللی که شامل کشورهای در حال توسعه می‌شود و ایجاد سواد کوانتومی از طریق برنامه‌های آموزشی و تربیتی است. به عنوان مثال، ابتکاراتی مانند شبکه کوانتومی آفریقا قصد دارند مراکز منطقه‌ای برای تحقیقات کوانتومی ایجاد کنند و الگویی برای نوآوری فراگیر ارائه دهند.
با اولویت‌بندی دسترسی عادلانه، سیاست‌گذاران می‌توانند اطمینان حاصل کنند که انقلاب کوانتومی به نفع همه است، نه فقط گروهی محدود.